Uiszczanie opłat drogowych, choć obecnie zautomatyzowane, może w wielu krajach prowadzić do kłopotów natury prawnej. Dzieje się tak zarówno przez umyślne działanie, jak i przypadkowe błędy. Dowiedz się, jakie są najczęstsze naruszenia oraz konsekwencje za nie oraz jak im skutecznie przeciwdziałać, aby zachować płynność finansową i dobre imię.
Najczęstsze naruszenia i ich konsekwencje
Wprowadzenie elektronicznych systemów opłat drogowych w wielu europejskich krajach przyniosło użytkownikom dróg wygodę, ale także pewne wyzwania. Niestety, ich różnorodność, brak wiedzy lub celowe unikanie płacenia za przejazdy prowadzą do naruszeń. Do najczęstszych z nich należą m.in.:
- Brak uiszczania opłat drogowych
Jednym z najczęstszych naruszeń jest brak opłaty za przejazd drogą objętą poborem. Może ono wynikać z kilku przyczyn, np. braku rejestracji w systemie, braku winiety czy błędnie skonfigurowanego urządzenia OBU. Kara za niezapłacenie należności drogowych może sięgać nawet kilkuset euro, w zależności od kraju. Na przykład w Austrii minimalny mandat za brak winiety to około 120 euro, a w Niemczech za nieprawidłowe korzystanie z OBU kara może wynieść kilkaset euro.
- Nieprawidłowe klasyfikowanie pojazdu
W systemach opłat drogowych opłaty są naliczane w zależności od klasy pojazdu (np. liczby osi, masy czy klasy emisji spalin). Częstym zjawiskiem jest zaniżenie tych parametrów w celu obniżenia opłat. W przypadku wykrycia takich naruszeń, kary mogą być szczególnie dotkliwe. Na przykład w Niemczech zaniżenie klasyfikacji pojazdu może skutkować zarówno karą pieniężną, jak i obowiązkiem zapłaty różnicy w opłatach z odsetkami.
- Nieaktualizowanie danych w systemie elektronicznym
W krajach, gdzie stosuje się elektroniczne winiety lub systemy opłat, istotne jest, aby dane pojazdu były aktualne (np. numer rejestracyjny, typ pojazdu). Często kierowcy nieświadomie popełniają naruszenia, gdy np. zamieniają samochód osobowy na dostawczy. W wielu krajach nieaktualne dane w systemie mogą skutkować nałożeniem mandatów administracyjnych. W Czechach kara za takie przewinienie może wynosić nawet 500 euro.
- Unikanie opłat przez przejazd alternatywnymi trasami
W niektórych krajach kierowcy starają się omijać płatne odcinki dróg, wybierając trasy alternatywne, często mniej bezpieczne i obciążające lokalną infrastrukturę. Dotyczy to zwłaszcza krajów o rozbudowanej sieci autostrad, takich jak Francja czy Hiszpania. Choć takie działanie nie zawsze jest bezpośrednio karalne, w niektórych państwach prowadzi się akcje monitorowania i karania kierowców, którzy celowo omijają opłaty. W dłuższej perspektywie, prowadzi to również do wprowadzenia większej liczby opłat na drogach lokalnych, co uderza w mieszkańców.
- Używanie fałszywych lub nielegalnych urządzeń
Wraz z rozwojem technologii opłat drogowych pojawiły się również metody ich oszukiwania. Kierowcy używają fałszywych urządzeń pokładowych, zakłócaczy sygnału GPS lub nawet fałszywych winiet. W wielu krajach takie działania są traktowane jako poważne przestępstwo. W Austrii czy Włoszech korzystanie z fałszywych urządzeń może skutkować karą więzienia oraz grzywnami wynoszącymi tysiące euro.
Systemy monitorowania i egzekwowania opłat drogowych
W większości państw Europy Istnieją specjalne systemy monitorowania i egzekwowania opłat drogowych. Wchodzą one w skład krajowej infrastruktury transportowej i stanowią ważne narzędzie do przestrzegania przepisów i eliminowania oszustw.
W krajach takich jak Austria, Czechy, czy Słowenia, funkcjonują winiety elektroniczne, które są podstawą systemu poboru opłat. Kierowcy chcący się poruszać po drogach w tych państwach muszą zakupić taką winietę na określony okres, a informacje o jej ważności są przechowywane w bazach danych. Do monitoringu pojazdów stosuje się specjalne kamery, które są w stanie odczytywać numery rejestracyjne, a w przypadku braku winiety lub jej nieważności, generują powiadomienia dla organów egzekucyjnych.
Oprócz tego niektóre kraje stosują technologie oparte na pokładowych urządzeniach do pobierania opłat. We Francji, Niemczech czy na Węgrzech stosuje się je m.in. podczas poruszania się po autostradach. Urządzenia tego typu komunikują się z centralnym systemem, który nalicza opłaty na podstawie przejechanych odcinków i klasy pojazdu. Nad dokładnością danych czuwa technologia radiowa RFID i GPS. Dzięki temu można w czasie rzeczywistym śledzić pojazdy i naliczać stosowne opłaty. Dla dodatkowego bezpieczeństwa i zgodności danych stosuje się również kamery oraz czujniki w pobliżu bramek poborowych.
W przypadku jakiegokolwiek naruszenia, uruchamiany jest system egzekwowania, która automatycznie generuje mandaty dla kierowców. W Niemczech Toll Collect, zarządzany przez konsorcjum Toll Collect GmbH, wykorzystuje urządzenia pokładowe do pobierania opłat drogowych. System monitoruje ruch pojazdów i działa w pełni automatycznie. W przypadku wykrycia naruszenia, takich jak brak opłaty lub błędna klasyfikacja pojazdu, generowane są mandaty. Toll Collect współpracuje z niemiecką policją i innymi organami egzekucyjnymi w celu egzekwowania płatności.
Oprócz systemów automatycznych, w wielu krajach przeprowadzane są regularne kontrole drogowe i inspekcje. Pomagają one w egzekwowaniu przepisów i wykrywaniu oszustw. Kontrolerzy sprawdzają poprawność opłat i rejestracji, a także monitorują działanie systemów pokładowych i winiet elektronicznych.
Jak uniknąć kar za brak opłat drogowych?
Unikanie kar za brak opłat drogowych wymaga znajomości przepisów oraz skrupulatnego przestrzegania zasad dotyczących systemów poboru opłat. Warto pamiętać, że każdy kraj w Europie ma swoje specyficzne regulacje prawne. Przed rozpoczęciem trasy, warto zaznajomić się nie tylko z wysokościami opłat, ale również potrzebnymi dokumentami, wyposażyć się w odpowiednie narzędzia (OBU) oraz zarejestrować w konkretnym systemie poboru.
W szczególności należy zadbać o wykupienie odpowiednich winiet, a także prawidłową rejestrację pojazdu. Kluczowe jest tutaj podanie danych pojazdu zgodnych z rzeczywistością. W czasie samej podróży, regularnie monitoruj saldo i status konta w systemie uiszczania opłat. Jeśli to możliwe, co jakiś czas weryfikuje poprawność danych. Staraj się dokonywać płatności na bieżąco, a w momencie wystąpienia problemów, skontaktuj się z odpowiednimi organami lub pracodawcą.
Jeśli już otrzymasz mandat za brak opłaty drogowej, podejmij następujące kroki. Przede wszystkim zidentyfikuj jego przyczynę i sprawdź, czy jest on w ogóle słuszny. Czasami problemy mogą wynikać z błędów systemowych lub nieporozumień. Następnie skontaktuj się z organem lub firmą odpowiedzialną za pobór opłat, aby wyjaśnić sytuację. Przygotuj wszelkie dokumenty i dowody, które mogą potwierdzić Twoje argumenty (np. potwierdzenia zakupu winiety, dane dotyczące urządzenia pokładowego).
W przypadku, gdy uważasz, że mandat został wystawiony niesłusznie, możesz złożyć odwołanie. W większości krajów istnieje procedura odwoławcza, która pozwala na przedstawienie swojego stanowiska i dostarczenie dowodów. Jeśli sprawa jest skomplikowana lub wymaga specjalistycznej wiedzy, rozważ skorzystanie z pomocy prawnej. Prawnik specjalizujący się w przepisach drogowych może pomóc w przygotowaniu skutecznego odwołania.
Najlepszym sposobem na unikanie kar jest odpowiednia prewencja. Polega ona na eliminowaniu błędów oraz uważności.
Jeśli otrzymasz powiadomienie o naruszeniu lub wezwanie do zapłaty, nie ignoruj go. Odpowiedz na nie zgodnie z instrukcjami, aby uniknąć dodatkowych kar. W momencie, gdy wyjedziesz już w trasę, upewnij się, że regularnie monitorujesz status swoich płatności.
Kary za brak opłat drogowych – przykłady z Niemiec, Francji i Polski
Brak uiszczenia opłat drogowych w krajach europejskich może prowadzić do różnego rodzaju reperkusji. Poniżej przedstawiamy najczęstsze kary, które można dostać w Niemczech, Francji oraz Polsce.
Niemcy
W Niemczech system poboru opłat drogowych dla pojazdów ciężarowych jest zautomatyzowany i oparty na urządzeniach pokładowych OBU.
Za brak takiego sprzętu lub niezarejestrowanie go w Toll Collect, kierowcy mogą być ukarani mandatem w przedziale od 100 do 500 euro. To samo dotyczy wprowadzenia nieprawidłowych danych do systemu lub złe skonfigurowanie OBU (on-board-unit). Wówczas mandat może wynieść od 250 do 500 euro, w zależności od ciężkości naruszenia. W 2023 roku, niemieckie władze nałożyły wysokie grzywny na firmy transportowe, które wielokrotnie unikały opłat poprzez manipulowanie danymi w urządzeniach pokładowych.
Francja
We Francji system poboru opłat drogowych oparty jest na automatycznym rozpoznawaniu tablic rejestracyjnych oraz urządzeniach pokładowych Télépéage.
Brak stosownego sprzętu lub winiety podczas przejazdu płatną autostradą grozi mandatem w wysokości od 135 do 750 euro, w zależności od długości trasy i klasy pojazdu. Jeśli kierowca celowo unika opłat, na przykład przez jazdę bez ważnego urządzenia lub manipulowanie systemem, kary mogą wynosić do 750 euro, a także mogą obejmować dodatkowe opłaty za niewłaściwe korzystanie z drogi. W 2024 roku francuska firma transportowa została ukarana kwotą 5000 euro za wielokrotne unikanie opłat drogowych poprzez fałszowanie danych.
Polska
W Polsce system poboru opłat drogowych obejmuje zarówno winiety elektroniczne, jak i opłaty za przejazd odcinkami autostrad i dróg ekspresowych.
W przypadku braku stosownych dokumentów kierowcom grozi mandat w wysokości od 100 do 500 złotych. Dla pojazdów ciężarowych kary mogą być wyższe, sięgające nawet 2000 złotych. Na autostradach, gdzie stosowane są bramki poboru opłat, kierowcy, którzy nie dokonali opłaty przy wjeździe lub wyjeździe, mogą zostać ukarani grzywną w wysokości od 200 do 1000 złotych, w zależności od odcinka drogi i długości trasy. W 2023 roku w Polsce nałożono grzywny na firmy transportowe, które regularnie unikały opłat drogowych przez fałszowanie dokumentów i winiet, w wysokości 10000 złotych za przypadek.
Co się stanie, jeśli przejdziesz przez bramki dla Telepass bez Telepass?
Telepass to system automatycznego poboru opłat produkowany we Włoszech, który umożliwia płacenie za przejazd autostradami bez zatrzymywania się w bramkach poboru opłat. Działa on łącząc się automatycznie z dedykowanym urządzeniem OBU. Jeśli przejedziesz przez bramki dla Telepass bez ważnego urządzenia pokładowego, możesz napotkać kilka problemów.
- Nieprawidłowe naliczenie opłat
Jeśli przejedziesz przez bramkę Telepass bez ważnego urządzenia, system może nie być w stanie prawidłowo naliczyć opłaty za przejazd. W takim przypadku, możesz zostać poproszony o dokonanie płatności w kasie manualnej, co może prowadzić do opóźnień.
- Mandaty i dodatkowe opłaty
W przypadku braku ważnego Telepass, możesz otrzymać mandat lub być obciążony dodatkowymi opłatami. Włoscy operatorzy autostrad mogą nałożyć karę finansową za brak ważnego sprzętu lub za błędne korzystanie z systemu, która może wynosić od 100 do 250 euro, w zależności od sytuacji i częstotliwości naruszeń.
- Problemy z egzekwowaniem płatności
Włoski system Telepass jest zintegrowany z kamerami monitorującymi, które mogą automatycznie rejestrować przypadki nieprawidłowego korzystania. Wówczas operatorzy autostrad mogą wysłać wezwanie do zapłaty lub mandat na adres właściciela pojazdu, co może prowadzić do dodatkowych kosztów.
Jeśli chcesz uniknąć takich problemów, upewnij się, że masz urządzenie Telepass, które zarejestrowane jest w dedykowanym systemie. Sprawdź również, czy dane w koncie użytkownika dotyczące pojazdu są prawdziwe i aktualne. Regularnie sprawdzaj stan swojego urządzenia Telepass, aby upewnić się, że działa poprawnie i jest aktywne. W razie potrzeby skontaktuj się z obsługą klienta, aby rozwiązać wszelkie problemy techniczne. Jeśli z jakiegoś powodu nie możesz korzystać z Telepass, upewnij się, że masz możliwość zapłacenia kartą kredytową lub gotówką.
Masz więcej pytań odnośnie opłat drogowych? Skontaktuj się z
VIALTIS! Funkcjonujemy jako w pełni niezależna grupa specjalistów, współpracując wyłącznie z podmiotami zajmującymi się międzynarodowym transportem towarów. Od 1982 roku utrzymujemy długofalowe relacje biznesowe z małymi i dużymi przewoźnikami.